Мудрые наставления наших предков ч. 112

Цена хлеба

Некий человек весьма пренебрежительно относился к хлебу кукурузному или пшеничному. Но сам он в остальном был порядочный человек. Поэтому бог решил не карать его, но проучить.

Как-то этому горцу надо было отправиться в далекий путь. Он прихватил с собою еду и пошел в дорогу. На пути встретилась ему река. Начал он ее переходить, да не середине реки поскользнулся, и река унесла его суму с оставшимися припасами. Перебрался он через реку, сел и стал думать: “Что же делать? Что назад идти, что вперед – все едино. Пойду-ка я вперед”.

Немного прошел и увидел дерево. Какая-то птица подлетела к нему, повозилась в гнезде и улетела. Горец подумал : “Наверняка, в гнезде есть яйца”. Взобрался он на дерево и видит: в гнезде лежит кукурузный початок, а в нем осталось всего семь зерен. Взял он початок, спустился на землю и продолжил путь. Шел он и в день съедал по одному зерну. Так и дошел. С тех пор понял горец, как ценен хлеб, и чтил его.

Ялата хам

Цкхьаккхача ялатах, к1а из дале а, хьажк1а яле а, хам беш хиннавацар цхьа саг. Юхе мел дисачунга хьежача, из иман долаш хиларах, Далла лаьх1а хиннадар цунна та1азар ца а деш, ялата хам бовзийта.

Цкъа гаьнача наькъаг1а ваха везаш хиннав из саг. Водо-ош, хих вала везаш хиннав. Цох дехьаваалача хана, хина юкъе, ког лажа хи чу вахав из. Цун кач илла кхача чу болаш хинна т1орми хиво 1обихьаб. Дехьа а ваьнна, уйла е 1охайнав из: “Фу дича бакъахьа да? Указара ваьнна д1ахо д1аводаш а е укхазара юхавийрза ц1енгахьа водаш а цхьатарра ха йоае езаш да. Сай наькъах д1ахо д1аг1оргва-кха со”, – лаьрх1ад цо.

Дукха гаьна валалехьа цхьа га ейнай цунна. Цу гаьн т1а 1о а хайна, ший б1ена чу а кхийста, цхьа оалхазар д1адахар. Цу сага дага эттад: “Цу б1ена чу фуаш хила деза”. Гаьн т1а а ваьнна, б1ена чу хьежача, уллаш ейнай цунна хьажка тум. Цу томарах боаллаш хиннаб ворх1 фийг. Из тум а ийца, д1ахо ший наькъаг1а д1авахав из.

Ше мел вода х1арача ден цхьацца хьажк1а фийг буаш д1акхаьчав. Цу хана денна кхийтта хиннав из саг ялата хам бе безаш болга.

http://orga.narod.ru/ing/d112.htm